ຄະນະສະຫະພັນກຳມະບານ ເມືອງຄຳ ໄດ້ຈັດພິທີປະຖະກະຖາວັນກຳ ມະກອນສາກົນ ວັນທີ 1 ພຶດສະພາ 1886 – 1 ພຶດສະພາ 2018 ຄົບຮອບ 132 ປີ ຂື້ນທີ່ສະໂມສອນປົກຄອງ ເມືອງຄຳ ແຂວງຊຽງຂວາງ ຢ່າງເປັນທາງການ. ໂດຍພາຍໃຕ້ເຂົ້າຮ່ວມເປັນປະທານຂອງ ສະຫາຍ ພົມມາ ເທບທິລາດ ຄະນະປະຈຳພັກເມືອງ ປະທານແນວລາວສ້າງຊາດເມືອງ, ມີ ສະຫາຍ ບຸນພອນ ໄຊວົງຄຳ ກຳມະການພັກເມືອງ ປະທານສະຫະພັນກຳມະບານເມືອງ, ມີຄະນະປະຈຳພັກເມືອງ, ກຳມະການພັກເມືອງ, ຫົວໜ້າ, ຮອງຫົວໜ້າ, ພະນັກ ງານລັດຖະກອນຫຼັກແຫຼ່ງ, ທະຫານ, ຕຳຫຼວດເຂົ້າຮ່ວມ.
ສະຫາຍ ພົມມາ ເທບທິລາດ ຄະນະປະຈຳພັກເມືອງ ປະທານແນວລາວສ້າງຊາດເມືອງ ໄດ້ຂື້ນ ປະຖະກະຖາວັນກຳມະກອນສາກົນຄົນຮອບ 132 ປີໄດ້ກ່າວວ່າ: ໃນທ້າຍສະຕະຫວັດທີ່ 18 ຫາຕົ້ນສະຕະວັດ ທີ 19 ຫຼາຍປະເທດໃນເອີລົບ ແລະ ອາເມລິກາໄດ້ໂຄ້ນລົ້ມລະບອບສັກດີນາ, ພ້ອມທັງໄດ້ສ້າງ ຕັ້ງລະບອບນາຍທືນຂື້ນແທນເພື່ອຕອບສະໜອງຕາມຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການຂອງສັງຄົມໃນການຕອບສະໜອງວັດຖຸ ແລະ ສີ່ງຂອງຕ່າງໆເຂົ້າຮັບໃຊ້ຊີວິດປະຈຳວັນໃຫ້ນັບມື້ນັບສູງຂື້ນແຕ່ບໍ່ສາມາດຕອບສະ ໜອງຕາມຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການຂອງສັງຄົມອັນພາໃຫ້ປະເທດຂອງຕົນກ້າວເຂົ້າສູ່ການຜະລິດແບບອຸດສາຫະກຳ, ສ້າງໂຮງຈັກໂຮງງານຂື້ນຫຼາຍແຫ່ງ. ຈາກນັ້ນຈໍານວນກຳມະກອນມີການເຕີບໃຫຍ່ຂະຫຍາຍ ຕົວໄປພ້ອມໆກັນກັບການຂະຫຍາຍຕົວຂອງການຜະລິດໃນສັງຄົມກາຍເປັນປະເທດນາຍທືນເຮັດໃຫ້ຊົນຊັ້ນກຳມະກອນຖືກກົດຂີ້ຂູດຮີດນັບມື້ຍີງນັກໜ່ວງ ເຊັ່ນ: ການອອກແຮງງານສຸດລຳບາກ, ມີຄວາມສ່ຽງສູງຕໍ່ຊີວິດ, ການບັງຄັບຂົ່ມເຫັງໃຫ້ກໍາມະກອນອອກແຮງງານໜັກສຳພັດຄ່າແຮງງານຕ່ຳ, ຈາກນັ້ນ ຊາວຜູ້ອອກ ແຮງງານຈີ່ງໄດ້ຕັ້ງເປັນກຸ່ມລຸກຂື້ນຕໍ່ສູ້ກັບຊົນຊັ້ນນາຍທືນ ຄັ້ງທຳອິດ ຢູ່ປະເທດອັງກິດ ໃນປີ 1764 ມີການ ຂະຫຍາຍຕົວທາງດ້ານອຸດສະຫະກຳໄວກວ່າໝູ່ ເພື່ອປົກປ້ອງສິດ ແລະ ຜົນປະໂຫຍດຂອງຕົນໃນການນຳ ພາກຳມະກອນຕໍ່ສູ້ກັບພວກນາຍທືນຫຼັງຈາກນັ້ນຊົນຊັ້ນກຳມະກອນອັງກິດ ຈຶ່ງໄດ້ແຕ່ງຕັ້ງອົງການກຳມະບານຂື້ນ ເປັນຕົວແທນຂອງຕົນພ້ອມນັ້ນຂະບວນການຕໍ່ສູ້ຂອງຊົນຊັ້ນກຳມະກອນ ຂອງຊາວຜູ້ອອກແຮງງານ ກໍ່ໄດ້ເຕີບໃຫຍ່ຂະຫຍາຍຂະຫຍາຍຕົວໄປຢ່າງບໍ່ຢຸດຢັ້ງ ມີການທວງໃຫ້ເພີ່ມເງິນເດືອນ, ຫຼຸດຜ່ອນຊົ່ວໂມງເຮັດວຽກ,ຮຽກຮ້ອງຊາວກະມະກອນປຸກຕື່ນໃຫ້ກຳມະກອນຊາວຜູ້ອອກແຮງງານກຽມພ້ອມຕໍ່ສູ້ທວງສິດຂອງຕົນເອງສ້າງຂະບວນຈັດງານມິດຕີງຫຼາຍໆແຫ່ງ, ຂະບວນໂຄສະນາ, ປຸກລະດົມຂົນ ຂວາຍ,ເຊື່ອມຊືມມະຕິຂອງສະຫະພັນແຮງງານນັບມື້ນັບກ້ວາງຂວາງ ເຮັດໃຫ້ພວກນາຍທືນຕ້ອງປະຕິບັດຕາມການສະເໜີຂອງກຳມະກອນ ເປັນຕົ້ນແມ່ນບໍ່ໃຫ້ກຳມະກອນເຮັດວຽກມື້ໜື່ງບໍ່ໃຫ້ເກີນ 8 ຊົ່ວໂມງ, 8 ຊົ່ວ ໂມງຜັກຜ່ອນ ແລະ 8 ຊົ່ວໂມງຮ່ໍາຮຽນ. ພ້ອມນີ້ຊາວກໍາມະກອນກໍ່ໄດ້ນັດຢຸດງານເຖິງ 5.000 ແຫ່ງໃນ ຕົວເມືອງອາເມລິກາມີຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມເຖິງ 3 ແສນ 4 ໝື່ນຄົນ ບັງຄັບໃຫ້ພວກນາຍທືນຕ້ອງຮັບເອົາສິດໃນ ການເຮັດວຽກຂອງກຳມະກອນໃນມື້ໜື່ງ 8 ຊົ່ວໂມງ
ມາຮອດວັນທີ 14 ກໍລະກົດ 1889 ກອງປະຊຸມພັກກອມມູນິດສາກົນ ຄັ້ງທີ່ 2 ຈີ່ງໄດ້ໄຂຂື້ນທີ່ນະຄອນຫຼວງປາຣີດປະເທດຝຣັ່ງ, ມີຜູ້ແທນເຂົ້າຮ່ວມ 393 ຄົນ ເຊື່ງແມ່ນຜູ້ແທນມາຈາກ 22 ປະເທດເອີຣົບ, ອາເມລິກາ ແລະ ອາກຊັງຕີງທີ່ ກອງປະຊຸມຍັງໄດ້ຜ່ານໂຄງການດຳເນີນງານສຳຄັນຂອງຊົນຊັ້ນກຳມະກອນສາມັກຄີຕໍ່ສູ້ເພື່ອປະຕິບັດຄຳຂວັນມື້ໜື່ງເຮັດວຽກ 8 ຊົ່ວໂມງ ແລະ ໄດ້ກຳນົດເອົາວັນທີ 1 ພຶດສະພາ 1886 ເປັນວັນກຳມະກອນສາກົນ ພ້ອມນັນກໍ່ຍັງໄດ້ຖືເອົາ ວັນທີ 1 ພຶດສະພາ 1886 ຂອງທຸກປີເປັນວັນສະເຫຼີມສະຫຼອງຂອງຊົນ ຊັ້ນກຳມະກອນໃນທົ່ວໂລກ ຈົນເທົ່າປະຈຸບັນ.
ການປາຖະກາຖາດັ່ງກ່າວງກໍ່ເພື່ອເປັນການເຜີຍແຜ່ເຊື່ອມຊືມໂຄສະນາ, ສືກສາອົບຮົມໃຫ້ແກ່ສະມາຊິກກຳມະບານ, ກຳມະກອນ ແລະ ຊາວຜູ້ອອກແຮງງານໄດ້ຮັບຮູ້ ແລະ ເຂົ້າໃຈເຖີງມູນເຊື້ອການເຕີບໃຫຍ່ຂະຫຍາຍຕົວ ຂອງກຳມະກອນ ໃຫ້ຕິດພັນກັບການເຕີບໃຫຍ່ຂະຫຍາຍຕົວຂອງກຳມະກອນລາວ ໃນການສ້າງຜົນງານປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການປົກປັກຮັກສາພັດທະນາປະເທດຊາດຂອງຊົນຊັ້ນກຳມະກອນລາວ ໃຫ້ນັບມື້ນັບເຕີບໃຫຍ່ຂະຫຍາຍຕົວຂື້ນເປັນກ້າວໆ
ຂ່າວຈາກ ທີມຂ່າວເມືອງຄໍາ
Editor: ກຳປານາດ ລັດຖະເຮົ້າ